“Ik wil niet afhankelijk zijn van anderen,” zei iemand me laatst, in een gesprek over duurzaamheid en de opkomende deeleconomie.
Deze stelling shockeerde me, merkte ik. Ik voelde zelfs medelijden. Waw, en dat terwijl we sowieso met elkaar verbonden zijn en daar dus een enorm potentiëel schuilt! Wat een gemis, dacht ik, als je daar niet in wil staan.
Voor mij is mijn netwerk mijn bron. Mijn gekend netwerk uiteraard, maar ook dat netwerk dat groter is, waar ik (zogenaamd) niemand van ken. Het netwerk dat wij mensen zijn.
Want de selfmade (wo)man bestaat niet. We zijn allemaal geworden wie we zijn door anderen, in ons contact met anderen, in onze afhankelijkheid van anderen. Want hoe zijn we ter wereld gekomen? En hoe hebben we die eerste kwetsbare jaren overleefd? Zonder onze ouders was er niet eens dag 1 geweest … En in al die jaren die daarop gevolgd zijn kwamen we steeds meer mensen tegen die wat voor ons betekenden: familieleden, leerkrachten, sportcoaches of leiding in de jeugdbeweging, rolmodellen dichtbij en veraf, inspirerende schrijvers, kunstenaars en politici, lieven, buren, vrienden. En die lijst is eindeloos.
Die afhankelijkheid is er nog steeds. Ook al denken we van niet. Ook al willen we dat niet.
Wij groeien heel erg op met het idee van autonomie. Autonomie als ultieme doel waar je naar te streven hebt. In alle levensdomeinen als het even kan. Autonomie als hoogste goed. Zolang je maar onafhankelijk bent dan zit je goed. Want in afhankelijkheid schuilt risico, gevaar, … want er is maar één persoon waar je echt voor 100% op kan rekenen.
Dat idee van totale zelfstandigheid en autonomie, los van (het risico) de ander, is een illusie. Het hangt nauw samen met onze illusie van controle en beheersbaarheid. Maar dus los van de ander kan het niet.
Dat idee van totale zelfstandigheid en autonomie doet ons vaak meer kwaad dan goed. Alles zelf, alleen moeten doen, vraagt ontzettend veel energie! Want je kent zeker ook het zalige gevoel dat leunen geeft; je kop eens laten hangen op die schouder die aangereikt wordt. Of hoe fijn het kan zijn om samen je verhuizing tot een goed einde te brengen.
Waar zijn we dan bang voor?
Ja, want daar draait het om, toch? We zijn bang om onze autonomie, zelfredzaamheid te verliezen. Misschien zijn we ook bang dat die afhankelijkheid ons schade kan berokkenen. Want wat als de ander niet opdaagt? Of een fout maakt waardoor ik mee struikel?
Die angst is terecht; als je met meer dan alleen jezelf bent dan bestaat het risico dat er zaken gebeuren die jij niet in de hand hebt. En dus ook dat er zaken mis gaan waar je niet in kan tussenkomen.
Punt is, dat die zaken ook kunnen gebeuren als we het alleen doen. Want welke garantie heb je dat je alles perfect voorspelde en perfect uitvoert? En welke garantie heb je dat er niks mis gaat?
Die garantie heb je met alleen-jezelf ook niet.
We dénken dat we alles onder controle hebben als we het zelf doen. En het is dat denken dat ons een rad voor ogen draait. Dat idee van controle is dus een illusie.
Door alleen te investeren in autonomie ontkennen we een heel groot stuk van onszelf; namelijk dat we hier niet zouden staan zonder de anderen. En daarmee ontkennen we ook dat die ene persoon waar we op rekenen, onszelf, dat die ook alleen maar betrouwbaar is zolang het duurt. Mensen die al eens heel erg ziek zijn geweest, een gebroken been hadden of een crash zoals een burnout doormaakten weten dat dat “zelf” het dus ook al eens laat afweten. Of als oma niet beschikbaar is voor opvang en we naar een logeeradresje zoeken voor onze kinderen.
En wat dan? Dan zien en voelen we onze afhankelijkheid van anderen. Willens nillens.
Door alleen te focussen op alleen ontzeg je jezelf ook zelfzorg. Want uitreiken en hulp vragen is zorgen voor jezelf. Want je hoéft het helemaal niet alleen te doen. Als je de kans hebt om de last te verdelen dan mag je die met twee handen grijpen!
Bovendien heeft samen een rijkdom die meer is dan de som van de delen. In het contact met de ander kunnen we groeien, onze blik verruimen of gewoon plezier maken.
Observeer eens bij jezelf hoe dat gaat; kan jij hulp vragen en daar vol op steunen? Hoe is het om je kop eens te laten hangen en er van te genieten?
Comments